نحوه کاشت بذر

هنگام برنامه ریزی برای شروع کاشت گیاهان، گل ها و سبزیجات یک نکته اساسی که باید در نظر بگیرین این هستش که آیا میخواین فرآیند کار خودتون رو از کاشت بذر شروع کنین یا از طریق پیوند نهال! به هر روی، هر گزینه مزایا و معایبی داره. 

پیوند زدن مطمئناً بسیار راحت تر هستش اما شما فقط به پرورش انواع سبزیجات و گل هایی که میتونین پیدا کنین محدود هستین. از طرف دیگه، بذرها طیف گسترده ای از انواع گیاهان رو ارائه میدن و میتونن فرآیند جذب تر و حرفه ای تری باشن. در هر صورت، ما در مقاله دیگری از مقالات سبزآفرین دربارۀ نحوه کاشت بذر صبحت خواهیم کرد.

فواید کاشت بذر در مقایسه با خرید نهال

• اگه میخواهید گیاهان زیادی پرورش بدین، خرید بسته های بذر معمولاً ارزان تر از خرید نهال های جداگانه از مرکز گل و گیاه هستش.
• در حالی که برخی از گیاهان خیلی زیبا رشد میکنن اما ممکنه برخی دیگه از کیفیت پایین تری برخوردار باشن. هنگامی که بذرهای خود را میکارین، بر نحوه پرورش گیاه جوان کنترل خواهید داشت. اگر یک باغبان ماهری باشین، این مسئله ممکنه بسیار مهم باشه.
• سرانجام، همیشه انتخاب مناسبی از گیاهان را انجام بدین. هنگامی که بذر رو میکارین، میتونین انواع متنوع و جدیدی از گیاهان رو هم تجربه کنین.

کاشت بذر در داخل و خارج از خانه

هنگامی که تصمیم گرفتین تلاش خود را برای کاشت بذر امتحان کنین، وقت این هستش که به فکر کاشت اون ها در داخل یا خارج از خانه باشین. کاشت بذر در داخل خانه به جای انتظار برای کاشت در فضای باز فواید زیادی داره (معروف به کاشت مستقیم). دلیل اصلی آن کاشت زودهنگام فصل باغبانی هستش، اما این تنها ملاحظه نیست:

• در آب و هوای سردتر و با فصول کوتاه رشد، کاشت بذر در داخل خانه به شما این امکان رو میده تا چند هفته از زمان رشد رو ذخیره کنین که واقعاً میتونه تغییراتی در هنگام ظهور یخ زدگی در پاییز ایجاد کنه. محصولات کم رشدی مانند گوجه فرنگی، اگه در خارج از منزل کاشت بشن، حتی ممکنه زمان کافی برای رسیدن نداشته باشن.
• در مناطق گرم تر، کاشت بذر در داخل خانه باعث میشه که قبل از گرمای تابستان، رشد دیگه ای از محصولات (مخصوصاً محصولات با آب و هوای خنک) رو تجربه کنین.

کدام بذرها رو باید در داخل منزل بکارید؟

همه بذرها را نباید در داخل خانه کاشت. در حقیقت، بیشتر سبزیجات وقتی به طور مستقیم در فضای خارج کاشته میشن، به خوبی رشد میکنن. در نهایت، مهمه که نحوه رشد هر نوع گیاه رو در نظر بگیرین.

به خاطر داشته باشین که هیچ قانونی سخت و سریع در مورد آنچه میتونین در داخل و خارج از خانه کاشت کنین وجود نداره و با توجه به تجربه، اولویت شخصی، موقعیت مکانی و خودِ گیاه هستش.

بذر های مناسب برای کاشت در خانه

• محصولاتی که به بهترین وجه در خانه شروع به کاشت میشن شامل کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم، کاهو و گوجه فرنگی هستن. مواردی که رشد ریشه ای کمتری دارن مانند گل کلم، کرفس، بادمجان و فلفل، باید در خانه نیز شروع به کاشت بشن.
• سبزیجات نرمی مانند گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل بسیار در معرض دمای هوای سرد بهاری هستن، بنابراین بهتره اون ها رو در محیط داخلی شروع به کاشت کنین و از آب و هوای غیر قابل پیش بینی در امان نگه دارین.
• گیاهانی که به خوبی پیوند داده نمیشن، به همین دلیل بهتره تو فضای باز یا در ظروف کاشته بشن که عبارتند از خیار، کدو تنبل، کدو و هندوانه. این ها همه نرم و لطیف هستن، بنابراین از کاشت اون ها تو فضای باز خودداری کنین، در حالی که یخبندان هنوز تهدیدی برای اون ها محسوب میشه.
• بعضی از گیاهان واقعاً در برابر پیوند مقاومت میکنن. به عنوان مثال، سبزیجات ریشه ای مانند هویج و چغندر دوست ندارن که ریششون دچار دست خورده بشه، بنابراین معمولاً شروع بذر اون ها در خارج از زمین و نه پیوند اون ها امن تر هستش. گیاهانی که ریشه طولانی دارن هم دوست ندارن که پیوند بخورن. مثال هایی از این قبیل شامل شوید و جعفریه میشن.
• سرانجام، گیاهانی مانند تربچه و نخود فرنگی آنقدر سریع رشد کرده و در برابر سرما تحمل میکنن که کشت اون ها در هر شرایطی راحته.

نکات مهمی که قبل از کاشت بذر در خانه باید بدانید

کاتالوگ بذر را از چندین شرکت تهیه کنین و پیشنهادات و قیمت اون ها رو با یکدیگر مقایسه کنین. برخی از شرکت های ممکنه انواع متناسب تری را ارائه بد. در هر صورت مهمه قبلش نکات زیر رو در نظر بگیرین:

• لیستی از آنچه میخوایین رشد بدین رو تهیه کنین. یک قانون اساسی خوب این هستش که باغ خود را یک چهارم اندازه واقعی تصور کنین. 
• برای برخی ضررها آماده بشین. اگرچه کاشت بذر تو فضای باغچه خیلی خوب هستش اما همچنین فرض کنین که بعضی از دانه های شما جوانه نخواهند زد یا بعداً به طور غیر قابل توضیحی از بین میرن. برای هر مورد آماده باشین.
• اگر اواخر زمستان شروع میکنین، چراغ رشد گیاه رو هم در نظر بگیرین. بیشتر سبزیجات به ۶ تا ۸ ساعت آفتاب مستقیم نیاز دارن (حداقل)، بنابراین اگه در اواخر زمستان بذر سبزیجات خود را در داخل خانه میکارین، داشتن نور رشد بسیار مهمه. چراغ رشد باعث میشه که نهال های شما خیلی خسته نشن. 
• از ظروف تمیز استفاده کنین. اکثر کاتالوگ های بذر گیاهان گلدان، گلدان های ذغال سنگ نارس و سایر ظروف رو پیشنهاد میدن، اما کارتن تخم مرغ ها نیز ظروف خوبی برای مراحل اولیه شروع بذر هستن. حتماً در کناره های نزدیک ته ظرف هایی که استفاده میکنین سوراخ هایی رو ایجاد کنین تا آب اضافی تخلیه بشه. به خاطر داشته باشین که ممکنه لازم باشه نهال های خود را در مقاطعی قبل از انتقال اون ها به باغ، درون ظروف بزرگ تری پیوند بدین.
• اکنون بر روی ظروف خود برچسب بزنین. هیچ چیز ناامیدکننده ای بیش از فراموش کردن آنچه که کاشتین وجود نداره! به ویژه هنگامی که انواع مختلف یک گیاه رو آزمایش میکنین.
• ممکنه مجبور بشین قبل از کاشت، بذرها رو خیس کنین، همانطور که روی بسته اون ها ذکر شده.
• بذرها در دمای ۶۵ تا ۷۵ درجه فارنهایت (۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد) بهترین جوانه رو میزنن. نزارین خیلی سرد بشن.
• نهال خود را بچرخونین. اگه اون رو کنار پنجره نگه میدارین، یادتون باشه که هر چند وقت یکبار ظرف ها رو بچرخونین تا نهال ها رشد یکنواختی داشته باشن. اگه از چراغ رشد استفاده میکنین، به یاد داشته باشین که اون رو هر چند روز، چند سانتی متر از بلندترین نهال خود فاصله بدین.

زمان کاشت بذر در داخل منزل

• به عنوان یک قاعده کلی، بیشتر سبزیجات سالانه باید در خانه شش ماه قبل از آخرین سرما در منطقه کاشته بشن (در اوایل پاییز). 
• در اوایل فصل خیلی کاشت نکنین، در غیر این صورت مجبور خواهید شد که بیشتر مواقع نهال رو تو ظروف بزرگ تری پیوند بدین، چون شرایط بیرون هنوز برای کاشت در فضای باز مناسب نیست.
• کاشت بذرها اغلب زمانی شروع میشن که شرایط بذرها باید در داخل خانه مهیا باشد. به عنوان مثال، ممکنه گفته بشه که در خانه از ۸ هفته قبل از آخرین تاریخ سرما در منطقه خود کاشت بذر رو شروع کنین.

انواع ظروف برای کاشت بذر

ظروف کاشت بذر به شرح زیر هستن:

ظروف پلاستیکی

ظروف پلاستیکی غذا مانند ظرف ماست یا ظروف خامه ترش گلدان های عالی برای کاشت بذر هستن. به سادگی اون ها رو تمیز کرده و چند سوراخ زهکشی در تهشون ایجاد کنین. اون ها به اندازه کافی بزرگ هستن و میتونن برای چند هفته یک یا دو نهال کوچک رو در خود جای بدن. در نهایت، نهال ها باید در گلدان های خود پیوند داده بشن.

سینی بذر

سینی بذر یک ظرف سینی مانندی هستش که برای کاشت بذرهای بسیار ریزی مانند ریحان یا بذر گل که به راحتی قابل پیوندن، استفاده میشه. بذرها در سینی کاشته میشن و وقتی که اندازه کافی برای رسیدگی رو داشته باشن، روی گلدان های جداگانه یا سینی های شاخه ای پیوند میخورن. اندازه جمع و جور سینی های بذر باعث میشه که در طی هر مرحله از رشد، فضا بسیار کارآمدی وجود داشته باشه.

از پیاز و کرفس گرفته تا کلم، میتونین چندین بذر رو در یک سینی بکارین. بعد از کاشت حتی میتونین سینی ها رو روی هم قرار بدین تا در فضا صرفه جویی بشه. پس از دو یا سه روز بررسی های روزانه، علائم جوانه زنی دیده میشن و سپس اون ها رو به گلخانه منتقل کرده تا رشد کنن. همچنین، میتونین با استفاده از چراغ های رشد برای اطمینان از رشد قوی و یکنواخت اون ها، در داخل خانه به رشد نهال ادامه بدین.

نهال های بزرگ تر یا محصولات زراعی نرم مانند گوجه فرنگی یا فلفل، احتمالاً حداقل یک بار باید در ظرف بزرگ تر کاشته بشن. اون ها سریع رشد میکنن و لازمه که قبل از اینکه خطر یخ زدگی از بین بره و قبل از اینکه به نقاط رشد و بازسازی در فضای باز منتقل بشن، اون ها رو در گلدان های مجزایی جداسازی کنین.

سینی پلاگین

سینی های پلاگین در اصل ظرف هایی با سوراخ های جداگانه برای هر دانه هستن. اون ها مزاحمت ریشه رو به حداقل میرسونن و باعث صرفه جویی در وقت میشن، چون اغلب نهال ها میتونن مستقیماً از سینی شاخه خود به بیرون بیان!

سینی ها با شاخه های کوچک تر برای اکثر سبزیجات برگ و تربچه مناسب هستن، مخصوصاً اگه بلافاصله پیوند داده بشن (ظرف سه یا چهار هفته کاشت). کسانی که شاخه های بزرگ تری دارن، برای کاشت بذرهای ریزتری مانند لوبیا و نهال های بزرگ تر و گرسنه تری مانند خانواده براسیکا (کلم بروکلی، کلم، گل کلم و سایر) بسیار مناسب میباشن.

سینی های ساخته شده از پلاستیک سفت و محکم، به طور بالقوه میتونن سال ها دوام داشته باشن، اما اگه میخواین از مصرف پلاستیک جلوگیری بشه، به دنبال گزینه های ساخته شده از الیاف زیست تخریب پذیر باشین.

نحوه کاشت بذر به صورت مرحله به مرحله

مرحله اول

ظروف تمیز رو با مخلوط خاک مخصوص بذر و ورمی کمپوست بذر پُر کنین. مواد اولیه کاشت بذر (از قبیل قرص های جیفی) نیز به خوبی عمل میکنن. 

مرحله دوم

اگه از سینی های پلاگین استفاده میکنین، مخلوط خاک رو با انگشتان خود به داخل شاخه ها فشار بدین تا خوب و محکم باشن، سپس کمی خاک بیشتر به اونا اضافه کنین.

مرحله سوم

اکنون با نوک انگشتان فرورفتگی های کم عمقی رو ایجاد کنین. بذرهای خود را در عمق فرو رفته در بسته دانه ها بچینین. بیشتر دانه ها رو میشه به آرامی به مخلوط فشار داد. برای این کار میتونین از انتهای پاک کن مداد استفاده کنین. هنگام انتخاب بذر برای کاشت، بزرگ ترین بذرها رو برای داشتن بیشترین شانس جوانه زنی انتخاب کنین. بسیاری از سبزیجاتی از جمله محصولات معمولی مانند سالاد، پیاز، چغندر، نخود فرنگی و تربچه، ممکنه در قلمه های سه تا پنج دانه در هر شاخه برای کاشت به عنوان یک خوشه نهال کاشته بشن. بذرهای بزرگ تری مانند لوبیا، به صورت جداگانه در سوراخ های عمیق تری که با انگشت یا مداد ساخته میشن، کاشته خواهن شد.

مرحله چهارم

پس از اتمام کاشت بذر، خاک رو از بالا الک کنین. با دست خود به آرامی سطح سینی رو هم بزنین تا مطمئن بشین که همه بذرها دفن شدن. سمپاش یا آبپاش وسیله ای ملایم تر هستش اما ممکنه مدت زمان بیشتری برای آبیاری طول بکشه. چند بار سینی ها رو بررسی کنین تا مخلوط خاک کاملاً مرطوب بشه. سینی ها رو با نوع بذر و تاریخ کاشتشون، برچسب گذاری کنین.

مرحله پنجم

ظروف رو به راحتی با پلاستیک یا روکش ضد آب بپوشونین تا زود خشک نشن! برای تهویه بهتر، چند پلاستیک رو با یک خلال دندان سوراخ کنین. اگه به ظروف اجازه نفس کشیدن ندین، رشد کپک میتونه در اون رخ بده.

مرحله ششم

سینی ها و گلدان ها رو به طور مرتب از نظر رطوبت بررسی کنین. دست زدن به خاک اون ها، یک روش خوب برای قضاوت در مورد مقدار رطوبت موجود در خاک هستش. اگه خاک سبک باشه، باید به اون آب بدین. یکی از راه های دستیابی به یک آبیاری کامل، قرار دادن سینی ها در مخزن برای جذب آب از سوراخ های زهکشی اون هاس. وقتی میبینین که سطح اون مرطوب هستش، اون ها رو بردارین.

مرحله هفتم

هنگامی که نهال ‌ها دیده شدن، پوشش پلاستیکی رو برداشته و ظروف رو به یک پنجره نورده یا زیر چراغ ها رشد منتقل کنین.

کاشت نهال در گلدان

اگه نهال ها رو در یک سینی پرورش دادین، میتونین اون ها رو به شاخه ها یا گلدان های خود منتقل کنین. به محض اینکه نهال به اندازه کافی بزرگ شدن که بتونین از پس خودشون بربیان، اون ها رو بیرون بکشین.

نهال ها رو با احتیاط از سینی که در آن رشد میکنن خارج کرده و سپس اون ها رو به آرامی از هم جدا کنین. سعی کنین تا آنجا که میتونین مخلوط گلدان اصلی رو در اطراف ریشه حفظ کنین. با دسته های کوچک نهال کار کنین تا اون ها خشک نشن.

با انگشت، مداد یا موارد مشابه سوراخ هایی در مخلوط گلدان ایجاد کنین. هر نهال رو با دقت بلند کرده و از نیشگون گرفتن برگ ها، ریشه ها و ساقه های ظریف اون ها خودداری کنین. ریشه ها رو با احتیاط به سمت پایین قرار داده و سپس گیاه رو به آرامی محکم کنین. اگه نهال ها کمی کشیده باشن، میتونین مقداری از ساقه رو دفن کنین. این به حمایت اون ها کمک خواهد کرد.

پس از اتمام کار، به آرامی با یک آبیاری نهال ها رو مرطوب کنین. اگه اون ها کمی خمیده شدن زیاد نگران نباشین، چون اون ها به زودی بهبود پیدا میکنن.

آماده سازی نهال برای کاشت

نهال رو برای مرطوب نگه داشتن خاک آبیاری کنین اما مراقب باشین که بیش از حد به اون آب ندین. اگه تو گلخانه رشد میکنن، اون ها رو تو روزهای معتدل و آفتابی تهویه کنین. این به حرکت دادن هوای داخل کمک میکنه و خطر ابتلا به بیماری و کپک زدن رو هم کاهش میده.

محصولات مناسب برای فصل سرد مانند کاهو، پیاز، چغندر یا نخود فرنگی، میتونن به محض آماده شدن زمین مستقیماً خارج بشن، به این معنی که خاک دیگر سرد و مرطوب نیست و به حدود ۵۰ درجه فارنهایت (۱۰ درجه سانتی گراد) رسیده. 

اگه شرایط فضای باز اجازه بده، نهال ها رو در حالی که هنوز جوان هستن بکارید. اگه شرایط فضای باز اجازه میده، بعضی اوقات به محض سه تا چهار هفته پس از کاشت، نهال ها رو بیرون بکارین. نهال های جوان تر نسبت به بذرهایی که در ظروف خود ریشه زده اند، سریع تر برپا میشن.

هنگامی که نهال خود را در فضای داخلی پرورش دادین، مهمه که اقدامات لازم را برای سازگاری اون ها در خانه خارج از منزل خود رو هم انجام بدین، در غیر اینصورت خطر از دست دادن گیاهان و هدر دادن تمام این سختی ها وجود داره. این فرآیندی هستش که باغبانان به آن سخت شدن میگن. این کار نهال ها رو برای آب و هوای سخت آماده میکنه.

سخت شدن باید حداقل یک هفته طول بکشه و یا ممکنه دو هفته به طول بی انجامه. انتقال ناگهانی گیاهان از یک محیط پایدار به یک منطقه با تغییرات زیادی در دما، نور و باد میتونه به طور جدی گیاهان رو ضعیف کنه.

کلام آخر

برای کاشت بذر از کود و خاک خوب دریغ نکنین شما میتونین از نیروبرگ بچه گروت که خاک تخصصی بذر هاست استفاده کنید و مهمه که بدونین باید به دفعات کم اون ها رو آبیاری کنین. اما شرایط ممکنه در بیرون از منزل متفاوت باشه، پس باید در مورد کاشت بذر در محیط بیرون نیز اطلاعات خود را افزایش بدین. با اینکه کاشت نهال آسون تر از بذر هستش، ولی کاشت بذر لذت بیشتری داره و می تونه شما رو به عنوان یه باغبون متخصص معرفی کنه.